Vihir Anudan Yojana : महाराष्ट्र सरकारने ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी सिंचन सुविधा अधिक सक्षम करण्याच्या उद्देशाने एक महत्त्वपूर्ण योजना कार्यान्वित केली आहे. या योजनेअंतर्गत, महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (मनरेगा) अंतर्गत सिंचनासाठी विहिरी खोदणाऱ्या शेतकऱ्यांना देण्यात येणाऱ्या अनुदानात वाढ करण्यात आली आहे. पूर्वी या योजनेत शेतकऱ्यांना चार लाख रुपयांपर्यंत अनुदान मिळत होते, ते आता पाच लाख रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आले आहे.
योजनेचा उद्देश आणि अंमलबजावणी:
राज्यातील शेतीला अधिक ओलिताखाली आणण्यासाठी राज्य सरकार प्रयत्नशील आहे. मनरेगा योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना सिंचनासाठी विहिरी खोदण्यासाठी आर्थिक प्रोत्साहन दिले जात आहे. ज्या ग्रामीण भागांमध्ये मनरेगाची कामे सुरू आहेत, तिथे ही योजना लागू आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी त्यांच्या संबंधित ग्रामपंचायतीकडे अर्ज सादर करणे आवश्यक आहे. अर्जांची छाननी करून पात्र लाभार्थ्यांची निवड केली जाते. विहिरीचे काम पूर्ण होण्याच्या वेगवेगळ्या टप्प्यानुसार अनुदानाची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते.
योजनेचे लाभार्थी Vihir Anudan Yojana:
या योजनेचा लाभ खालील शेतकऱ्यांना मिळू शकतो:
- अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातीमधील शेतकरी.
- भटक्या आणि विमुक्त जातीतील शेतकरी.
- आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक (दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबे).
- ज्या कुटुंबातील प्रमुख महिला आहेत.
- ज्या कुटुंबातील प्रमुख दिव्यांग व्यक्ती आहेत.
- जमीन सुधारणा कार्यक्रमातील लाभार्थी.
- इंदिरा आवास योजनेचे लाभार्थी.
- ज्या शेतकऱ्यांकडे 2.5 एकरांपर्यंत जमीन आहे (सिमांत शेतकरी).
- ज्या शेतकऱ्यांकडे 5 एकरांपर्यंत जमीन आहे (अल्पभूधारक शेतकरी).
➡️ IMD Weather Update : अतिमुसळधार पावसाचा इशारा या 9 जिल्ह्यांना हायअलर्ट जारी
विहिरीसाठी पात्रतेचे निकष:
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी खालील निकष(Vihir Anudan Yojana) पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदाराकडे किमान एक एकर सलग शेती असणे आवश्यक आहे.
- पिण्याच्या पाण्याच्या विहिरीपासून किमान 500 मीटर अंतर असणे आवश्यक आहे.
- दोन सिंचन विहिरींमध्ये किमान 250 मीटर अंतर असणे आवश्यक आहे (अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती आणि
- दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबांसाठी हा नियम लागू नाही).
- सातबाऱ्याच्या उताऱ्यावर आधीपासून सिंचन विहिरीची नोंद नसावी.
- अर्जदार मनरेगा जॉब कार्ड धारक असणे आवश्यक आहे.
अर्ज प्रक्रिया:
- पात्र शेतकऱ्यांनी त्यांच्या संबंधित ग्रामपंचायत कार्यालयात आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज सादर करावा.
- योजनेच्या अधिक माहितीसाठी ग्रामसेवक किंवा संबंधित शासकीय विभागाशी संपर्क साधावा.
योजनेचे संभाव्य फायदे:
- या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना दुष्काळाचा सामना करण्यासाठी अधिक सक्षम बनण्यास मदत होईल.
- पाण्यासाठी पावसावर अवलंबून राहण्याची गरज कमी होईल.
- अनुदानाची रक्कम विहीर खोदण्यासाठी आणि बांधकामासाठी वापरता येईल.
- मनरेगा कार्यक्रमाद्वारे मजुरांच्या माध्यमातून विहिरी खोदल्या जातील, ज्यामुळे ग्रामीण भागातील रोजगारात वाढ होईल.